مناظره در برنامه تابو، رادیو فردا
انگار که نیستی
در این نوشته، بررسی‌هایی پیرامون مصرع «انگار که نیستی چو هستی خوش باش» از خیام صورت گرفته است.
مسئله شر و نابغه‌ی شرور
فرض کنیم ما در فرهنگی می‌زیستیم یا باورهای دینی‌ای داشتیم که در آن به جای باور به خداوندی با ویژگی خیرمطلق، باور به خداوندی با ویژگی شر مطلق ترویج می‌شد. در آن حالت، ما همچنان نگرشی توحیدی داشتیم و به خداوندی یکتا باور داشتیم که همه‌چیزدان و همه‌کارتوان است. تنها در ویژگی اخلاقی خداوند نگرشی متفاوت داشتیم. …
مسئله شر و اخلاق خداوند
در این متن ملاحظاتی پیرامون ابعاد اخلاقی توجیه مسئله شر مطرح می‌شوند و در ادامه دلالت‌های وجود شر در فهم ما از اخلاق خداوند بررسی می‌شوند.
مسئله شر، تعریف و ویژگی های خداوند
در مواجهه با مسئله‌ی شر، برخی بازبینی در تعریف خداوند و ویژگی‌های او را به عنوان راه حل پیشنهاد می‌کنند. در این متن به بررسی‌هایی پیرامون تعریف و ویژگی‌های خداوند می‌پردازیم.
مسئله‌ی دوزخ
در مواجهه با مسئله‌ی شر، بسیاری حل آن را به بررسی ساز و کار بهشت و دوزخ در جهانی دیگر وابسته می‌دانند. ولی دوزخ خود از جمله مصادیق شر محسوب می‌شود و چنان مصداق خاص و مهمی است که از آن تحت عنوان «مسئله‌ی دوزخ» یاد می‌کنند. در این متن به طرح و بررسی «مسئله‌ی دوزخ» می‌پردازم.
مسئله‌ی شر
در این نوشته می‌خواهیم به آنچه که «مسئله‌ی شر» نامیده می‌شود بپردازیم. ابتدا مسئله‌ی شر را طرح خواهم کرد. سپس به دسته‌بندی شر اخلاقی و شر طبیعی اشاره خواهم کرد و برخی از توجیه‌های متداولی (به عنوان مثال اراده‌ی آزار و ضرورت وجود شر برای خیرهای بزرگتر) که خداباوران برای شر طبیعی و اخلاقی ارائه می‌کنند، بررسی خواهند شد. سپس به رویکرد دیوید هیوم …
آیا اگر خدایی وجود نداشته باشد، هر کاری مجاز است؟
در میان برخی از خداباوران باوری رایج است که خداناباوران زندگی غیراخلاقی دارند همانطور که در میان برخی از خداناباوران باوری رایج این است که خداباوران زندگی غیراخلاقی دارند. این سخن نادرست است و کافی است قدری با انواع مردمان خداباور و خداناباور معاشرت کنیم تا متوجه شویم در میان هر دو گروه افرادی مبادی اخلاق و ملتفت به زیست اخلاقی و افرادی بی‌اخلاق و بداخلاق یافت می‌شود….
تنوع و کثرت ادیان به مثابه چالشی برای خداباوری
کثرت و تنوع ادیان در تعارض با هم می تواند به عنوان چالشی برای خداباوری و استدلالی به نفع طبیعت‌گرایی در نظر گرفته شود.
پیرامون معنای زندگی
مقدماتی پیرامون امکان معنابخشی به زندگی در نگرش طبیعت انگارانه و عدم برتری خداباوری در مقایسه با طبیعت انگاری در معنادار ساختن زندگی
پیرامون «دوستی»
این مجموعه شامل 50 متن کوتاه پیرامون «دوستی» است. بخشی از آنچه که در ادامه می‌آید توان حضور در کتابی پیرامون دوستی را خواهد داشت. هدف از انتشار این مجموعه، بهره بردن از نقد، نظر و پیشنهاد خوانندگان احتمالی آن است تا بتوانم با دستی پر برای نگاشتن کتابی با موضوع دوستی اقدام کنم. مطالب این مجموعه به صورت جداگانه از ژوئیه تا دسامبر 2018 نگاشته شده‌اند (تعدادی از آنها حذف شده و در این فایل نیامده‌اند). بخشی از آنچه در این مجموعه می‌آید ایده‌ها و مفاهیمی پیرامون دوستی است، بخش دیگر شامل «تصویرهای» مرتبط به دوستی است که در قالب روایت بیان شده است. در نهایت خود این موضوع که دوستی را باید تعریف کرد یا باید با تصویر آن را نشان داد، در کتاب «دوستی» به یکی از بحث‌های اصلی تبدیل خواهد شد.
پیرامون کتاب «عقلا بر خلاف عقل» نوشته علی دشتی
کتاب «عقلا برخلاف عقل» نوشته علی دشتی است. نویسنده در هفت فصل (240 صفحه) متفاوت به بررسی‌هایی پیرامون عقل و عقلانیت پرداخته است. در فصل اول با عنوان «عقلا بر خلاف عقل» نویسنده به بررسی تاریخی عقل‌ستیزی در تاریخ اسلام می‌پردازد. دشتی به صراحت عنوان نمی‌کند که از نظر او، دین اسلام حاوی این عناصر عقل‌ستیزانه است یا فرهنگ عربی-سامی، متن کتاب قدری دوپهلو است. گاه نیز به نظر می‌رسد نقد او متوجه کلیت دین اسلام نیست بلکه نحله‌ها و فرقه‌های بخصوصی را در این زمینه مقصر برمی‌شمارد، به طور مشخص افرادی مانند امام محمد حنبل و اشعریانی مانند امام محمد غزالی. …
عقل، دین و خرافه در «تخت پولاد» نوشته علی دشتی
نوشته زهیر باقری نوع‌پرست
علی دشتی کتاب «تخت پولاد» را به سال 1354 در قالب دیالوگ نوشته است. کتاب با روایت راوی از نحوه ورود خود به حوزه علمیه آغاز می‌شود. پدر راوی که تاجری ساده بوده در یک حادثه، مورد ظلم و ستم واقع می‌شود و به این نتیجه می‌رسد که در ایران، تنها دیوانیان و روحانیون می‌توانند بدون آزار و اذیت و در ناز و نعمت زندگی کنند و از آنجا که زندگی دیوانیان را به لحاظ شرعی مشکل‌دار می‌داند، پسر خود را به اصفهان نزد شخصیتی مذهبی به نام سید محمدباقر دُرچه‌ای می‌فرستد.
میراث اخلاقی مارکسیسم
نوشته ریموند گویس
برگردان زهیر باقری نوع‌پرست
حال که مارکسیسم مرده است، می‌توان پرسید میراث آن چیست؟ یکی از میراث‌های قابل بررسی مارکسیسم، میراث اخلاقی آن است. طرح ایده‌ی «میراث اخلاقی مارکسیسم» بسیاری را به یاد جنایات استالین، مائو، پل پوت و دیگر جانیانِ مارکسیست خواهد انداخت. ریموند گویس ولی در این نوشته بدین ابعاد نمی‌پردازد، ابعادی که به شکلی جامع توسط دیگران طرح و بررسی شده به شکلی که آگاهی همگانی خوبی هم پیرامون آن شکل گرفته است. در عوض او به جنبه‌های «مثبت» میراث اخلاقی مارکسیسم می‌پردازد. این جنبه‌ها از منظر فلسفه اخلاق و امر هنجاری که در بررسی‌های تاریخی نیز معمولا نادیده گرفته می‌شوند، حائز اهمیت‌اند.